Czy twoje dziecko wymaga pomocy logopedycznej?

Przyczyną kłopotów z nauką u dzieci są bardzo często wady wymowy. Wadliwa wymowa może odzwierciedlać się w czytaniu i w pisaniu, co obniża samoocenę dziecka i zniechęca do dalszej nauki. Dziecko rozpoczynające naukę szkolną „pisze tak, jak mówi”. Jeśli więc niewłaściwie wymawia jakąś głoskę, również niewłaściwie ją zapisuje (skoła zamiast szkoła, lowel zamiast rower).

Uczniowie z wadami wymowy stają się z czasem zastraszeni i nieśmiali, albo przeciwnie agresywni i złośliwi. Mają też problemy z nawiązaniem pozytywnych kontaktów
z rówieśnikami, są narażeni na kpiny kolegów.

Zaburzenia mowy mogą być różne, od drobnych nieprawidłowości w wymawianiu głosek po ciężkie wady, które utrudniają kontakt z otoczeniem. Prawidłowy rozwój mowy przebiega etapami, w których występują pewne cechy charakterystyczne dla danego wieku.

Dziecko trzyletnie

• Ma prawo nie wymawiać głosek sz, ż, cz, dż  i trudnych grup spółgłoskowych.
• Głoska r może być wymawiana jako j lub l,   ewentualnie ł.
• Ma prawo zmiękczać głoski s,z,c,dz, sz, ż, cz, dż.
• Może zamiast f występować ch i odwrotnie.
• Brak wyraźnych końcówek w wypowiadanych wyrazach.

     Dziecko czteroletnie

• Obserwuje się, że głoski sz, ż, cz, dż bywają jeszcze zamieniane na s, z, c, dz lub ś, ź, ć dź.
• Głoska r może być nadal zamieniana na j, l lub ł (opóźnienie pojawienia się tej głoski u dziecka nie powinno jeszcze niepokoić).
• Występuje upraszczanie grup spółgłoskowych, ale rzadsze.

Dziecko pięcioletnie

• Około 50 % dzieci nie wymawia głosek sz, ż, cz, dż, r zastępując je innymi głoskami.

Dziecko sześcioletnie

• Około 20 % dzieci nie wymawia głosek sz, ż, cz, dż, r.

Dziecko siedmioletnie

• Wymowa powinna być prawidłowa. Wszystkie głoski mówione prawidłowo, czysto, bez zniekształceń, bez zastępowania przez inne głoski.

W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek zaburzeń u dziecka, rodzice powinni skontaktować się z logopedą, gdyż nawet nieznaczne trudności, jeśli nie są usunięte w porę, utrzymują się i stają się wadami wymowy.

Jakie są najczęstsze zaburzenia mowy?

- Seplenienie ( sygmatyzm) –nieprawidłowa wymowa głosek detalizowanych (sz, ż, cz, dż, s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź) oraz głosek t, d, n

 - parasygmatyzm – zamiana jednych głosek detalizowanych innymi, realizowanym prawidłowo np. skoła zamiast szkoła, capka zamiast czapka)

- Mowa bezdźwięczna – zamiast głosek dźwięcznych dziecko wypowiada głoski bezdźwięczne(b-p, w-f, g-k, d-t, ż-sz, z-s, ź-ś, dz-c, dź-ć). Przyczyny bezdźwięczności to: zaburzenia słuchu fonematycznego, słaba motoryka narządów artykulacyjnych- wargi
i policzki są wiotkie, mała pojemność klatki piersiowej

- Nieprawidłowa wymowa głosek k, g.Głoski te są zastępowane głoskami t, d. Są one wynikiem nieprawidłowej pracy języka

- Reranie ( rotacyzm ) – nieprawidłowa wymowa głoski r

- Mowa niewyraźna, bełkotliwa - dyslalia

- Zbyt szybkie tempo mowy.

- Jąkanie - niepłynność w mówieniu.

- Nieprawidłowa emisja głosu.

 

Jakie są przyczyny zaburzeń mowy ?

 - Zbyt długie karmienie butelką

 - Zbyt długie ssanie smoczka lub palca

 - Długo utrzymujący się katar

 - Nieprawidłowe oddychanie, połykanie

- Wada słuchu.

- Mikrouszkodzenia mózgu.

- Osłabiony układ nerwowy.

- Hałas otoczenia: motoryzacja, TV, komputer, słuchanie głośnej muzyki.

- Szybkie tempo mowy najbliższego otoczenia lub brak stymulacji językowej.

- Choroby: alergia, astma, depresja, wady zgryzu, przerost migdałków, nieprawidłowa przegroda nosowa, zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe, wady podniebienia, nowotwory itp.

 

Metody pracy w terapii logopedycznej:

- wykonywane są ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne,

- doskonalona jest sprawność aparatu oddechowego,

- prowadzone są ćwiczenia słuchu

- prowadzone są ćwiczenia zmierzające do wywołania i utrwalania prawidłowej artykulacji głosek,

- wzbogacany jest zasób słownictwa biernego i czynnego dziecka,

- kształtowana jest i doskonalona umiejętność wypowiadania się,

- wykorzystywane są metody tradycyjne oraz logopedyczne programy edukacyjne.

Terapia nie polega na samym przychodzeniu dziecka na ćwiczenia logopedyczne, ale niezmiernie ważne jest dokładne i systematyczne wykonywanie zaleceń logopedy w domu. Efektywność ćwiczeń w dużej mierze zależy od współpracy z domem, z rodzicami dziecka.

Od czego zależy skuteczność terapii logopedycznej?

• Od rodzaju wady wymowy lub/i/ zaburzenia mowy
• Od sprawności umysłowej dziecka
• Od sprawności aparatu artykulacyjnego
• Od prawidłowej kompleksowej diagnozy
• Od systematyczności w uczęszczaniu na zajęcia logopedyczne i ćwiczeń z dzieckiem
  w domu  
• Od  wczesnego rozpoczęcia terapii
• Od aktywnego i świadomego udziału zarówno rodzica jak i dziecka w terapii
• Od porozumienia terapeuty z rodzicem

Kto wspomaga logopedę w jego pracy?

• Psycholog - określa poziom rozwoju wszystkich funkcji poznawczych i rozległości ewentualnych deficytów
• Ortodonta - zbada budowę zgryzu i ustali program ewentualnego leczenia (aparat ortodontyczny, ćwiczenia, zabiegi)
• Laryngolog - zbada budowę jamy ustnej, nosowej, pomoże usunąć przyczyny problemów z oddychaniem (trzeci migdał, skrzywiona przegroda, katar, polipy), podetnie skrócone wędzidełko, zbada słuch
• Foniatra - zdiagnozuje ewentualne problemy z głosem i ustali rodzaj leczenia
• Pedagog - bada poziom umiejętności szkolnych dziecka: pisania (ortografia), czytania, rozumienia przeczytanych treści oraz podejmie pracę w celu wyrównania deficytów
  w zakresie wyżej wymienionych umiejętność
• Pediatra - służy rodzicowi pomocą, w dotarciu do wszystkich w/w specjalistów